Geneza: Badanie przeprowadzono w ramach projektu „Telepraca. Ogólnopolski program promocji i szkoleń dla przedsiębiorców” (pierwsza edycja) realizowanego na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Metodologia: Badanie zostało przeprowadzone przez PBS w okresie 11-12.2005. Próba wynosiła 1000 przedsiębiorstw o różnej wielkości z Polski, wybieranych losowo z branży, które najlepiej miały najlepsze perspektywy, jeśli chodzi o wykorzystanie telepracy. W małych i mikroprzedsiębiorstwami respondentami byli właściciele, a większych podmiotach menedżerowie wyższego szczebla (dyrektorowie lub szefowie działów HR). Badanie odbyło się w formie CASI (Computer Assisted Self-administrered Interview), czyli respondenci samodzielnie wypełniali ankietę na wskazanej stronie internetowej.
UWAGA. Jeśli szukasz ogólnych informacji o telepracy (pracy zdalnej, e-pracy, teledojazdach) to nie znajdziesz ich tutaj. Opis publikacji zawiera jedynie kluczowe zagadnienia w niej poruszane. Wiele publikacji powtarza te same fakty, dlatego je zebraliśmy i zapraszam do osobnych artykułów, stanowiących zbiorcze podsumowanie prac wiele autorów:
- Definicja telepracy
- Korzyści telepracy
- Bariery i problemy telepracy
- Jakie cechy powinien mieć telepracownik?
- Jakie cechy powinien mieć telekierownik?
Kluczowe zagadnienia poruszane w badaniu:
Przytoczę jedynie najciekawsze wyniki badania, a zainteresowanych odsyłam bezpośredniego źródła. Zacznę od pytania dotyczącego definicji telepracy:
Jak Pan(i) sądzi, co to jest telepraca? |
Procent |
Procent |
wykonywanie przez pracowników pracy poza siedzibą firmy (tradycyjnym miejscem pracy) i przesyłanie efektów tej pracy za pomocą internetu lub innych technologii teleinformatycznych |
59 |
62 |
praca wykonywana przez telefon (udzielanie informacji, ankietowanie, telemarketing) |
23 |
25 |
dowolny rodzaj pracy wykonywanej poza siedzibą firmy/przedsiębiorstwa |
7 |
8 |
żadne z powyższych |
6 |
5 |
brak odpowiedzi |
5 |
- |
SUMA |
100 |
100 |
Widać, że jedynie 59% respondentów właściwie rozumiało pojęcie telepracy. Niestety aż 23% ankietowanych utożsamiało telepracę z telemarketingiem. Wynik ten jest o tyle wysoki, że na stronie, na której znajdywała się ankieta, wyjaśniane były definicje. Wskazuje to na niski poziom edukacji społeczeństwa, jeśli chodzi o pracę zdalną.
15% przedstawicieli firm odpowiedziała, że w ich przedsiębiorstwach jest stosowana telepraca, 5% się nie wypowiedziało, a 80% zaprzeczyło. Telepraca występuje jednak najczęściej powierzchownie, ponieważ 2/3 telepracodawców zatrudnia tylko 1 telepracownika.
Kolejna tabela określają typ zadań najczęściej wykonywanych przez telepracowników:
Jakiego typu działalność wykonywana jest przez telepracowników w Pan(a/i) przedsiębiorstwie? |
Procent wskazań (N=151) |
usługi finansowe |
32,5 |
grafika komputerowa |
28,1 |
księgowość |
25,4 |
usługi prawnicze |
21,6 |
sprzedaż, przedstawicielstwo handlowe |
18,7 |
projekty techniczne („inżynierskie”) |
17,7 |
projektowanie systemów informatycznych |
15,7 |
praca edytorska, redaktorska |
13,5 |
analizy ekonomiczne |
11,7 |
badania marketingowe, rynkowe |
11,4 |
projekty architektoniczne |
9,0 |
copy writing |
6,2 |
tłumaczenia |
3,1 |
PR |
1,4 |
tworzenie stron internetowych |
0,4 |
praca naukowa |
0,4 |
Inne |
2,5 |
Odpowiedzi na inne pytanie pokazały, że telepracodawcy tylko w 49% przypadków powierzają telepracownikom zadania trudniejsze, wymagające pewnych specjalistycznych kwalifikacji. W 71% powierzane są zadanie łatwiejsze.
69% telepracowników pracuje w domu, 41% u klienta, 2% w telecentrum. Co ciekawe, aż 12% pracodawców nie wie, gdzie wykonują swoją pracę ich telepracownicy. Równocześnie 37% telepracodawców zatrudnia telepracowników, którzy całą swoją pracę wykonują poza siedzibą firmy. Niemniej na podstawie powyższych danych nie można stwierdzić jaki odsetek pracowników pracuję w pełnym wymiarze czasu w domu.
Formę zatrudnienia telepracowników przedstawia następne zestawienie:
Jaka jest forma zatrudnienia telepracowników? |
Procent wskazań (N=151) |
umowa o pracę na czas nieokreślony |
37 |
umowa o pracę na czas określony |
6 |
umowa o dzieło |
21 |
umowa-zlecenie |
25 |
samozatrudnienie |
29 |
Nie wiem, czy poprzez samozatrudnienie ankietowani mieli na myśli korzystanie z usług freelancerów, czy też (co bardziej prawdopodobne) chodziło o wymuszeniu na telepracowniku założenia działalności gospodarczej celem podjęcia pracy de facto na etat (obecnie pracodawcom za takie działanie grozi grzywna w wysokości nawet 30 tys. zł).
Istotne są motywy stosowania telepracy w przedsiębiorstwach, co widzimy w kolejnej tabeli:
Co spowodowało, że w Pan(a/i) przedsiębiorstwie wprowadzono możliwość telepracy? |
Procent wskazań (N=151) |
chęć wykorzystania najbardziej efektywnych metod pracy |
69 |
zaproponowali to sami pracownicy |
28 |
chęć ograniczenia wydatków na prowadzenie biura |
26 |
chęć pomocy (dotychczasowym) pracownikom w trudnej sytuacji (opieka nad chorymi, dziećmi, problemy zdrowotne) |
6 |
chęć płacenia mniejszych podatków |
5 |
inne odpowiedzi |
1 |
Telepartyzantka przyczyniła się do stosowania telepracy w 28% przypadków.
Firmy jednak raczej od razu zatrudniały telepracowników (67% przypadków), niż umożliwiały zwykłym pracownikom przejście na telepracę (33%).
Jak firmy dbają o osoby, które cały swój czas pracują poza siedzibą? W 33% przypadków organizowane są dla nich szkolenia, a w 44% spotkania.
Respondenci ocenili także korzyści płynące z telepracy:
Jakie korzyści (z punktu widzenia pracodawcy i telepracownika) dostrzega Pan(i) we wdrożeniu telepracy w Pan(a/i) przedsiębiorstwie? |
Procent wskazań (N=151) |
poprawa konkurencyjności przedsiębiorstwa |
44 |
możliwość zmniejszenia powierzchni biurowej |
42 |
możliwość zatrudnienia osób mieszkających w dużych odległościach od centrali firmy |
40 |
spadek biurokracji |
32 |
normy oceniania pracowników nakierowane zostają głównie na wyniki |
31 |
wzrost wydajności do pracy |
30 |
oszczędność czasu pracowników poświęconego na dojazdy do pracy |
30 |
możliwość zatrudnienia wysokiej klasy fachowców, którzy mogliby być niedostępni w tradycyjny sposób |
29 |
oszczędności finansowe (niższe koszty zarządzania personelem i administracji) |
27 |
lepszy obieg informacji w firmie |
26 |
większa wydajność pracy telepracownika |
23 |
ograniczone zużycie energii |
19 |
możliwość zatrudnienia osób opiekujących się dzieckiem lub osobami chorymi |
15 |
poczucie zadowolenia telepracowników z pracy w firmie stosującej nowoczesne formy organizacji pracy |
14 |
mniej konfliktów między pracownikami |
13 |
możliwość utworzenia nowych stanowisk |
13 |
skuteczniejsze zarządzanie |
12 |
podnoszenie kwalifikacji pracowników |
6 |
podwyższone morale pracowników |
4 |
mniejsza fluktuacja zatrudnienia, a co za tym idzie mniejsze koszty rekrutacji i szkolenia nowych pracowników |
2 |
nie dostrzegam żadnych korzyści |
0 |
Co do żadnej korzyści respondenci nie byli zgodni w ponad połowie przypadków, jednak nikt nie odpowiedział, że nie widzi żadnych korzyści, ponadto aż 44% osoby odpowiedziały, że im firmo wzrosła konkurencyjność, dzięki telepracy.
38% telepracodawców, dzięki pracy zdalnej mogło zatrudnić specjalistów, którzy nie byli dostępni na ich lokalnym rynku pracy.
Nie ma róży bez kolców, dlatego ankieta zawierała pytanie o wady telepracy:
Jakie wady (z punktu widzenia pracodawcy i telepracownika) dostrzega Pan(i) w telepracy? |
Procent wskazań (N=151) |
zależność od technologii teleinformatycznych (ich awaryjność) |
31 |
ataki na serwer, na system pocztowy, przejmowanie danych, włamania do sieci wewnętrznych, ataki wirusami i trojanami, wewnętrzny hacking |
29 |
poczucie braku wsparcia, osamotnienia telepracowników |
27 |
ograniczone zaufanie pracodawcy do telepracownika |
27 |
wysokie ceny usług telekomunikacyjnych |
25 |
ograniczenie edukacyjnego wpływu kierownika |
23 |
ograniczona dostępność części usług telekomunikacyjnych |
22 |
negatywne skutki ograniczonych możliwości komunikacji za pośrednictwem telefonu |
13 |
anonimowość i amorficzność telepracowników dla pracodawcy |
12 |
nie dostrzegam wad |
9 |
Największe obawy telepracodawców związane z technologią.
A jeśli firma nie posiada telepracowników, to dlaczego?
Dlaczego Pan(a/i) firma nie posiada telepracowników? – pytanie zamknięte |
Procent wskazań |
wykluczający przedmiot działalności firmy |
49 |
po prostu o tym nie myśleliśmy |
30 |
wykluczający sposób organizacji firmy |
21 |
brak dostępnej, wyczerpującej i wiarygodnej informacji na temat telepracy |
12 |
brak zaufania do telepracowników |
10 |
zbyt duże nakłady finansowe związane z zakupem odpowiednich narzędzi technicznych, technicznych ochroną danych itp. |
8 |
utrudniony dostęp do Internetu oraz związane z tym koszty |
4 |
obawa przed wyizolowaniem telepracowników |
3 |
Perspektywy rozwoju telepracy nie wróżyły gwałtownych zmian i wskazywały na powolny wzrost telepracy:
- 24% telepracodawców zamierzało zwiększyć ilość telepracowników, 75% pozostawić zmian, a 1% zmniejszyć.
- 68% telepracodawców widziało możliwość zwiększenia zakresu zadań, które mogliby wykonywać telepracownicy.
- Wśród firm niestosujących telepracy, 24% dostrzegało możliwość wprowadzenia jej.
- 37% wszystkich respondentów wyraziło chęć zdobycia dodatkowych informacji o telepracy.
Opinia o badaniu:
Jest to pierwsze badanie na taką skalę o telepracy w Polsce. Jest bardzo wartościowe i mogę jedynie załować, że podobne badanie nie jest prowadzone regularnie np. co rok. Niestety wszystkie projekty finansowane ze środków publicznych UE mają wspólną cechą: krótki okres trwania oraz brak ciągłości. Druga edycja programu „Telepraca. Ogólnopolski program promocji i szkoleń dla przedsiębiorców” jest nadzorowana przez inne konsorcjum, które w żaden sposób nie odwołuje się do badań poprzedników, zamiast tego prowadząc własne badania.
Źródło
http://www.pbsdga.pl/x.php?x=337/Telepraca-1000-firm.html
Poradnik „Prowadzenie działalności biznesowej z wykorzystaniem telepracy”